Thoái hóa đốt sống là gì?

Thoái hóa đốt sống là một bệnh lý mãn tính của cột sống, một quá trình tự nhiên diễn ra theo thời gian.

Khi các cấu trúc của cột sống như đĩa đệm, sụn, dây chằng và xương bị mài mòn hoặc suy giảm. Thoái hóa đốt sống là một phần của quá trình lão hóa tự nhiên của cơ thể, nhưng có thể xảy ra sớm hơn do nhiều yếu tố như lối sống, lao động nặng hoặc chấn thương.

Quá trình thoái hóa đốt sống diễn ra qua nhiều giai đoạn khác nhau, và các triệu chứng sẽ trở nên nghiêm trọng dần theo từng giai đoạn. Dưới đây là các giai đoạn chính của thoái hóa đốt sống:

1. Các loại thoái hóa đốt sống

Thoái hóa đốt sống có thể xảy ra ở bất kỳ phần nào của cột sống, nhưng phổ biến nhất là ở hai khu vực:

• Thoái hóa đốt sống cổ (cột sống cổ): Ảnh hưởng đến các đốt sống ở vùng cổ (C1 – C7), gây ra đau cổ, cứng khớp và có thể ảnh hưởng đến dây thần kinh, gây ra các triệu chứng như tê bì tay hoặc đau lan xuống cánh tay.
• Thoái hóa đốt sống thắt lưng (cột sống thắt lưng): Ảnh hưởng đến các đốt sống ở vùng lưng dưới (L1 – L5), thường gây ra đau lưng, đau thắt lưng và có thể dẫn đến đau thần kinh tọa hoặc đau lan xuống chân.

2. Nguyên nhân của thoái hóa đốt sống

• Tuổi tác: Đây là yếu tố chính. Khi cơ thể lão hóa, đĩa đệm và sụn mất dần độ đàn hồi và khả năng hấp thụ lực, dẫn đến việc cọ xát giữa các đốt sống.
• Hoạt động lao động nặng: Các công việc yêu cầu mang vác nặng, cúi lên cúi xuống nhiều hoặc cột sống bị áp lực trong thời gian dài có thể đẩy nhanh quá trình thoái hóa.
• Tư thế sai lệch: Ngồi sai tư thế, ít vận động, hoặc các thói quen xấu trong sinh hoạt như cúi gập người nhiều lần hoặc ngồi quá lâu cũng gây ra thoái hóa.
• Chấn thương: Các chấn thương trực tiếp đến cột sống hoặc các đĩa đệm có thể gây tổn thương và thúc đẩy quá trình thoái hóa.
• Bệnh lý di truyền: Một số người có cơ địa dễ mắc bệnh thoái hóa đốt sống hơn do yếu tố di truyền.

3. Triệu chứng của thoái hóa đốt sống

• Đau và cứng khớp: Đây là triệu chứng phổ biến nhất, có thể xảy ra ở cổ, lưng, hoặc thắt lưng, và thường tăng khi di chuyển hoặc ngồi lâu.
• Đau lan: Nếu các dây thần kinh bị chèn ép, cơn đau có thể lan ra các vùng khác như vai, cánh tay (nếu thoái hóa ở cổ) hoặc chân (nếu thoái hóa ở lưng).
• Tê bì và yếu cơ: Khi dây thần kinh bị chèn ép, người bệnh có thể cảm thấy tê bì, ngứa ran, hoặc yếu ở tay hoặc chân.
• Giảm phạm vi chuyển động: Cột sống trở nên kém linh hoạt, gây khó khăn trong việc uốn cong hoặc xoay người.

4. Các biến chứng của thoái hóa đốt sống

• Thoát vị đĩa đệm: Đĩa đệm thoái hóa có thể bị rách hoặc phồng lên, gây chèn ép lên các dây thần kinh và dẫn đến đau dữ dội.
• Hẹp ống sống (stenosis): Các gai xương có thể hình thành do thoái hóa, làm hẹp không gian trong ống sống và chèn ép tủy sống hoặc dây thần kinh.
• Mất chức năng thần kinh: Nếu các dây thần kinh bị chèn ép lâu dài, có thể dẫn đến yếu hoặc mất khả năng điều khiển một số phần của cơ thể như tay hoặc chân.

4.1. Giai đoạn 1: Giai đoạn khởi phát (thoái hóa nhẹ)

• Đặc điểm: Ở giai đoạn này, cột sống bắt đầu có dấu hiệu thoái hóa nhẹ. Đĩa đệm có thể mất đi một phần nhỏ độ đàn hồi, khiến các đốt sống gần nhau hơn. Dây chằng và cơ xung quanh có thể suy yếu dần.
• Triệu chứng:
  • Thường không có triệu chứng rõ ràng hoặc chỉ cảm thấy mỏi lưng nhẹ.
  • Một số người có thể cảm nhận sự cứng khớp hoặc khó chịu khi di chuyển.
• Tác động: Không ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng vận động. Người bệnh vẫn có thể duy trì các hoạt động hàng ngày bình thường.

4.2. Giai đoạn 2: Giai đoạn trung bình của thoái hóa đốt sống

• Đặc điểm: Đĩa đệm giữa các đốt sống bắt đầu mất nhiều nước hơn, trở nên mỏng và kém đàn hồi hơn, khiến khoảng cách giữa các đốt sống thu hẹp. Các sụn khớp cũng dần bị mài mòn.
• Triệu chứng:
  • Đau nhức lưng, cổ hoặc vai gáy tăng lên khi vận động.
  • Cảm giác tê bì, ngứa ran ở chân hoặc tay nếu dây thần kinh bị chèn ép.
  • Cứng khớp, khó khăn khi thực hiện các cử động như uốn cong hoặc xoay người.
• Tác động: Các hoạt động hàng ngày có thể bị gián đoạn, người bệnh cần phải nghỉ ngơi nhiều hơn để giảm đau.

4.3. Giai đoạn 3: Giai đoạn nghiêm trọng (thoái hóa nặng)

• Đặc điểm: Đĩa đệm có thể bị nứt hoặc vỡ, dẫn đến việc các đốt sống cọ xát trực tiếp vào nhau. Sự mài mòn này có thể gây ra các gai xương (thoái hóa đốt sống), gây áp lực lên các dây thần kinh hoặc tủy sống.
• Triệu chứng:
  • Đau dữ dội và kéo dài, ngay cả khi nghỉ ngơi.
  • Tê bì tay chân rõ rệt, mất cảm giác hoặc yếu cơ, có thể ảnh hưởng đến khả năng vận động.
  • Các triệu chứng có thể lan tỏa ra tay hoặc chân nếu dây thần kinh bị chèn ép.
• Tác động: Ở giai đoạn này, người bệnh có thể gặp khó khăn trong việc thực hiện các hoạt động hàng ngày như đi lại, mang vác đồ nặng hoặc thậm chí là ngồi hoặc đứng lâu.

4.4. Giai đoạn 4: Giai đoạn thoái hóa rất nặng (biến dạng cột sống)

• Đặc điểm: Đây là giai đoạn thoái hóa nghiêm trọng nhất. Đĩa đệm gần như mất hoàn toàn chức năng, các gai xương phát triển mạnh, và có thể xảy ra hiện tượng biến dạng cột sống.
• Triệu chứng:
  • Đau liên tục và nghiêm trọng, kéo dài cả khi nằm, ngồi hay di chuyển.
  • Mất khả năng vận động phần lớn, có thể dẫn đến teo cơ, suy giảm chức năng thần kinh.
  • Tê liệt một phần hoặc toàn bộ vùng cơ thể mà dây thần kinh liên quan điều khiển.
• Tác động: Người bệnh ở giai đoạn này thường cần sự can thiệp y khoa tích cực, thậm chí là phẫu thuật để cải thiện tình trạng thoái hóa. Các hoạt động cơ bản hàng ngày như đi lại, cầm nắm đồ vật có thể trở nên rất khó khăn hoặc không thể thực hiện.

5. Các phương pháp điều trị theo từng giai đoạn của thoái hóa đốt sống

• Giai đoạn 1 và 2:
  • Điều trị thường tập trung vào giảm triệu chứng và ngăn ngừa thoái hóa tiếp diễn bằng cách thay đổi lối sống, tập luyện thể dục, và sử dụng thuốc giảm đau hoặc kháng viêm.
  • Vật lý trị liệu và massage có thể được áp dụng để giảm căng thẳng cơ bắp và duy trì sự linh hoạt của cột sống.
• Giai đoạn 3 và 4:
  • Ở giai đoạn này, các phương pháp điều trị bảo tồn có thể không đủ hiệu quả. Bác sĩ có thể chỉ định tiêm corticoid, liệu pháp giảm đau mạnh hơn, hoặc thậm chí phẫu thuật để loại bỏ gai xương hoặc thay thế đĩa đệm hỏng.
  • Phục hồi chức năng sau phẫu thuật rất quan trọng để giúp bệnh nhân khôi phục vận động.

Kết luận:

Thoái hóa đốt sống là một quá trình kéo dài qua nhiều giai đoạn, từ nhẹ đến nghiêm trọng. Bệnh có thể gây ra các triệu chứng đau, tê bì, và giảm vận động. Tuy không thể chữa khỏi hoàn toàn, nhưng nếu phát hiện sớm và điều trị kịp thời, người bệnh có thể giảm thiểu triệu chứng và duy trì chất lượng cuộc sống tốt. Nhận biết và điều trị sớm có thể giúp ngăn ngừa sự tiến triển và duy trì chất lượng cuộc sống.

Hãy nhấc máy ngay để được hỗ trợ tư vấn trực tiếp nhé!